Podręcznik

2. Mieszacz diodowy

2.2. Przemiana częstotliwości w obwodzie z diodą

Aby opisać procesy modulacji i demodulacji w obwodzie z diodą Schottky’ego wykorzystamy wnioski z analizy przeprowadzonej w punkcie 2. Prąd płynący  w obwodzie z elementem nieliniowym opisano szeregiem potęgowym (1-1). W obecności dwóch napięć sinusoidalnych o pulsacjach ω1 i ω2 i amplitudach V1 i V2, płynie w obwodzie wiele prądów. Nas interesują teraz składniki o pulsacjach różnicowej: (ω12) i sumacyjnej (ω12). W Tabeli 2.2 znajdujemy odpowiedni wiersz i przepisujemy go do Tabeli 4.3.
Tabela 4.3. Udział kolejnych składników szeregu (4-1) w tworzeniu produktów mieszania: częstotliwości wstęgi dolnej (ω12 i wstęgi górnej (ω12.

Składnik prądu

Amplituda

(ω1-ω2), (ω1+ω2),

C2V1V2/2


Gdy elementem nieliniowym jest dioda Schottky’ego wartość współczynnika C2 znajdujemy w zależności (3-11). Wprowadzimy teraz oznaczenia pulsacji i amplitud zgodnie z zależnością (4-16).

  

u(t)=U_H\cos (\omega _Ht)+U_S\cos (\omega _St);

(4-16)

Zwykle amplituda jednego ze składników, przyjmijmy, że jest to składnik heterodyny jest dużo większa od drugiego: UH>>US 

  

i_{WD}=\frac{C_2U_HU_S}{2}\cos [(\omega _H-\omega _S)t];

i_{WG}=\frac{C_2U_HU_S}{2}\cos [(\omega _H+\omega _S)t];

(4-17)

Podstawowe składniki widma w prądzie diody mieszacza pokazano na rys.4.10. 
 

Rys.4.10. Podstawowe składniki widmowe mieszacza.

W mieszaczu dolnowstęgowym wykorzystywana jest dolna wstęga │fH-fS│, związana bezpośrednio ze składnikiem prądu iWD, opisanym zależnością (4-17). Mieszacze dolnowstęgowe stosowane są powszechnie w odbiornikach.
W wielu przypadkach użyteczną jest wstęga górna │fH fS│, związana bezpośrednio ze składnikiem prądu iWG, opisanym także zależnością (4-17). Mieszacz, w którym wykorzystana została górna wstęga nazywany jest mieszaczem górnowstęgowym. 


 Rys.4.11. Podstawowe składniki widmowe modulatora.

 Proces przemiany częstotliwości w obwodzie z diodą Schottky’ego można wykorzystać do modulacji amplitudy sygnału fali nośnej. Proces modulacji amplitudy został opisany w wykładzie 11, powrócimy na chwilę do niego. 
Jak wiemy w modulatorze amplitudy częstotliwość sygnału jest dużo mniejsza od częstotliwości heterodyny, fS<<fH. Sygnał niesie informację, heterodyna dostarcza fali nośnej. Najważniejsze składniki widmowe prądu diody pokazano na rys.4.11. W modulatorze amplitudy wykorzystywane są trzy składniki: fala nośna i obie wstęgi boczne:  fH fS' fH fH fS. Składniki te są odfiltrowane przez filtr pasmowo-przepustowy. Oczywiście w jednowstęgowym modulatorze amplitudy odfiltrowana zostaje tylko wybrana wstęga.


Z powyższego opisu można wyciągnąć wnioski o różnorodnych funkcjach, jakie może spełniać mieszacz mikrofalowy. Dokonajmy podsumowania.
•    Gdy do mieszacza doprowadza się sygnały o częstotliwościach fS i fH, użytecznym składnikiem wyjściowym jest zazwyczaj sygnał o częstotliwości pośredniej fP=│fS fH│ a mieszacz nazywany jest dolnowstęgowym. W pewnych wypadkach wykorzystuje się składnik o częstotliwości │fH fS│, a mieszacz nazywany jest wtedy górnowstęgowym.
•    W przypadku doprowadzenia sygnału monoczęstotliwościowego mieszacz pracuje bądź jako detektor – gdy jest wykorzystywana składowa stała, bądź jako powielacz częstotliwości, gdy jest wykorzystywana druga lub wyższa harmoniczna.
•    W przypadku, gdy fS<<fH obie wstęgi dolna i górna pojawiają się blisko częstotliwości fH. Przyrząd pracuje wtedy jako modulator.
•    Gdy fS=fH, między sygnałami występuje różnica faz, to wartość składowej stałej staje się liniowo zależna od \sin (\Phi _S-\Phi _H), a mieszacz pracuje wtedy jako detektor fazy.