Podręcznik

4.3. Dźwięk

Dźwięk wysokiej technicznie jakości rejestrowany jest w studiach nagrań, aczkolwiek spontaniczne zapisy niskiej klasy mikrofonami, np. aparatów komórkowych, mogą być bogate w wyjątkową, zaskakującą, informacyjną treść. 

Do interesujących zagadnień należy analiza cech sygnału dźwiękowego, jak też procedura nagrywania dźwięku z wykorzystaniem odpowiedniej sali nagrań, zestawu mikrofonów, stołu mikserskiego i całego zestawu metod przetwarzania, edycji, masteringu dźwięku. 

Studio nagrań to przede wszystkim sala nagraniowa oraz reżysernia. Typowe studia nagrań mają uniwersalne, bądź bardziej specjalistyczne przeznaczenie, zależenie przede wszystkim od rozmiarów sali nagrań oraz czasu pogłosu, a także rodzaju i klasy mikrofonów oraz systemów mikrofonowych. Nagrania muzyki rozrywkowej, orkiestrowej czy filmowej wyposażone są w reżysernie ze stołem mikserskim, monitorami do odsłuchu obrabianego dźwięku, zewnętrzne, dodatkowe procesory dźwięku i wzmacniacze, urządzenia do zapisu sygnałów dźwiękowych oraz archiwizacji nagrań. Wśród procesorów dźwięku warto wymienić:

• regulatory głośności, tłumiki;
• korektory barwy dźwięku: graficzne, parametryczne; 
• procesory dynamiki: automatyczna regulacja wzmocnienia, kompresor, limiter, ekspander, bramka szumowa;
• procesory efektowe: pogłos, opóźnienie, studnia, zmiana wysokości dźwięku, różne efekty przestrzenne.   

Szczególnie istotnym elementem systemów rejestracji dźwięku są mikrofony, które przetwarzają odbierany sygnał (energię) akustyczny na elektryczny, następnie wzmacniany i przetwarzany. Współczesne studia nagrań wykorzystują całe zestawy mikrofonów o dobranych charakterystykach częstotliwościowych i kierunkowych (techniki mikrofonowe), skutecznie rejestrując przestrzenny rozkład fali akustycznej -- rys. 11. 

Skuteczność mikrofonu w polu akustycznym swobodnym jest to stosunek napięcia na nieobciążonym wyjściu mikrofonu do wartości ciśnienia akustycznego przy określonej częstotliwości
i kierunku padania dźwięku. Zaś charakterystyka kierunkowa to rozkład  względnej skuteczności mikrofonu w funkcji kąta padania dźwięku na powierzchnię mikrofonu, odniesionej do maksymalnej skuteczności przy kierunku padania fali dźwiękowej 0°. Wśród podstawowych technologii wymienić należy mikrofony węglowe (działającej na zasadzie zmian rezystancji proszku węglowego ściskanego przez membranę, powodujących zmiany przepływającego prądu), dynamiczne (cewkowe, wstęgowe, wykorzystujące zjawisko indukcji elektromagnetycznej), pojemnościowe (zmiany pojemności), elektretowy (zmiany pola elektrycznego) czy optyczny.      

Rys. 11 Nagrania dookólne w instytucie NHK w Japonii (Fukada): po lewej - nagranie muzyki kameralnej, po prawej - nagranie muzyki jazzowej (źródło: zaczerpnięte z (http://sound.eti.pg.gda.pl/student/tn/techniki\_mikrofonowe2.pdf).