1. Informacje ogólne (arkusz IEC 1131-1)

1.5. Funkcja programowania, uruchamiania, testowania i dokumentacji

Norma IEC 1131-1 narzuciła, aby program użytkowy sterownika PLC był wprowadzany do tego urządzenia za pomocą urządzeń wyposażonych w klawiaturę alfanumeryczną lub symboliczną, co powinno odbywać się za pośrednictwem klawiszy kursorów (tzw. dżojstik) lub za pomocą myszy komputerowej. Wszystkie wprowadzane programy do sterownika PLC powinny być sprawdzane pod względem poprawności i wewnętrznej zgodności. Podczas tworzenia programu wszystkie rozkazy muszą być wyświetlane w urządzeniu programującym lub na ekranie monitora (komputer PC, laptop, itp.) oraz powinna istnieć możliwość dokumentacji programu. Dodatkowo, podczas uruchamiania programu użytkowego powinny być spełnione warunki bezpośredniej komunikacji (ang. On - line) z urządzeniem programującym.

Funkcjami testującymi, wspomagającymi użytkownika podczas pisania, uruchamiania i testowania programu są:

  •  
  • sprawdzanie stanów w rejestrach modułów wejść/wyjść oraz funkcji wewnętrznych (timery, liczniki, itp.);
  • sprawdzanie sekwencji programu, np.: praca krokowa;
  • symulacja funkcji interfejsów, np.: wymuszanie stanów w rejestrach wejść/wyjść.

Norma IEC 1131-1 zaleca, aby dokumentacja systemu PLC dostarczała pełnego opisu zastosowanego sterownika PLC i jego infrastruktury elektrycznej, czyli powinna zawierać m.in.:

  •  
  • opis konfiguracji sprzętu;
  • dokumentację programu użytkownika zawierającą m in.: wydruk programu użytkowego, komentarze, opis modyfikacji itp.;
  • dokumentację serwisową.

Dla tworzenia programu dla sterownika PLC norma IEC 1131-1 przewidziała użycie następujących języków (metod) programowania:

  • język IL (ang. Instruction List) lub STL (ang. Statement List);
  • język ST (ang. Structuret Text);
  • język FBD (ang. Function Block Diagram);
  • język LAD (ang. Ladder Diagram);
  • metoda SFC (ang. Sequential Function Text).

Norma IEC 1131-1 narzuca, aby wygenerowany program użytkowy znajdował się w pamięci programu (nieulotnej) sterownika PLC lub w pamięci typu PADT (ang. Programming And Debugging Tools). To ostatnie wymaga wcześniejszego przeniesienia programu dla sterownika PLC do PADT i włożenie jej do odpowiedniego slota (najczęściej gniazda w module CPU) przed uruchomieniem sterownika PLC. (Niejednokrotnie w pamięci typu PADT przechowuje się prosty poprawny program, który jest wtedy inicjowany przez system operacyjny sterownika PLC jako pierwszy, co pomaga przy zawieszeniu się w działaniu tego urządzenia). Funkcje modyfikacji programu użytkownika powinny umożliwiać zmianę, dostosowanie i korektę programu. Typowymi funkcjami są: wyszukiwanie, zamiana, wstawianie, usuwanie i dodawanie znaków.

Według cytowanej normy możliwość przekazywania informacji o kontrolowanym systemie mechatronicznym oraz statusie wewnętrznym systemu, opartym o sterownik PLC ułatwia uruchomienie i debugowanie aplikacji PLC. Typowymi środki służącymi temu celowi to:

  • wskazywanie statusu bezpośrednich wejść oraz wyjść sterownika PLC;
  • wskazywanie lub/i rejestracja zmian statusu sygnałów zewnętrznych i danych wewnętrznych;
  • monitorowanie czasu skanowania sygnałów wejściowych oraz czasu wykonania instrukcji programowych;
  • wizualizacja w czasie rzeczywistym wykonania programu i przetwarzania danych;
  • wskaźniki stanu ochrony zabezpieczeń elektrycznych układu sterownika PLC.

W celu szybkiej naprawy i zminimalizowania przestojów powinno być możliwe automatyczne zapisywanie programu PLC na nieulotnych nośnikach pamięci takich jak: Flash, karty PC, EEPROM, EPROM, dyski twarde, itp. Taki zapis powinien być aktualizowany po każdej modyfikacji programu tak, aby wystąpiła identyczność programu realizowanego aktualnie w sterowniku PLC z tym, zarchiwizowanym na nieulotnym nośniku pamięci.