Przekazywanie informacji multimedialnych
3. Formowanie przekazu informatywnego
3.1. Prezentacja danych
Przekaz multimedialny jest skierowany do odbiorcy informacji, dlatego też skuteczna prezentacja dostarczonych danych jest bardzo ważnym czynnikiem, warunkującym powodzenie całego przedsięwzięcia.
Chodzi tutaj w pierwszej kolejności o wizualizację, czyli przedstawianie informacji w postaci graficznej lub obrazowej. Kluczowa rolę odgrywają tutaj systemy wizyjne, wysokiej klasy monitory LCD, plazmowe, czy najnowszej generacji supercienkie monitory w technologii OLED (\emph{Organic Light Emitting Diode}), budowane na bazie diod organicznych. Zalety OLED w stosunku do najbardziej dziś rozpowszechnionych LCD (Liquid Crystal Display) to przede wszystkim większa skala barw i jasności, wysoki kontrast z prawdziwą czernią, bardzo krótki czas reakcji, wynoszący znacznie poniżej 1 milisekundy oraz bardzo duży kąt widzenia. Brak tylnego podświetlenia obniża pobór energii oraz koszty produkcji, która została uproszczona. Do produkcji wyświetlaczy OLED wykorzystuje się diody emitujące światło zielone, czerwone i niebieskie, przy czym istotnym parametrem jest ich żywotność oraz czystość barwy, szczególnie trudne do uzyskania dla diod niebieskich.
Przetworniki obrazów konwertujące elektryczny sygnał wizyjny na obraz świetlny (wyświetlany, prezentowany) to wyświetlacze obrazów, realizujące wyświetlanie sterowane sygnałem elektrycznym, adresowanie miejsca świecenia oraz podtrzymanie emisji do czasu ponownej adresacji. Wyróżniamy wyświetlacze aktywne, będące samoistnym źródłem wyjściowego strumienia świetlnego oraz bierne, jedynie modulujące natężenie promieniowania świetlnego o stałym natężeniu i barwie, wytwarzane przez zewnętrzne źródło światła. Trzy zjawiska fizyczne, wykorzystywane najczęściej we współczesnych wyświetlaczach obrazów to:
- elektroluminescencja, czyli emisja światła pod wpływem napromienienia substancji emitującej światło (luminoforu) szybką wiązką elektronową, stosowana w lampach obrazowych (kineskopowych monitorach CRT), a więc wyświetlaczach aktywnych;
- wyładowanie jarzeniowe w plazmie, czyli samoistne świecenie zjonizowanego gazu (plazmy), związane z przepływem prądu elektrycznego przez gaz, stosowane w monitorach plazmowych (także wyświetlaczach aktywnych);
- efekt Schadta-Helfricha, polegający na zmianie kąta skręcenia płaszczyzny polaryzacji transmitowanego światła pod wpływem zewnętrznego pola elektrycznego; efekt ten zachodzi w ciekłych kryształach i jest wykorzystywany w biernych wyświetlaczach ciekłokrystalicznych LCD.
Rys. 4. 1 Nowe generacje wyświetlaczy obrazów (od lewej do prawej): monitor LCD podświetlany diodami LED (Samsung LED LCD 8000), monitor plazmowy Panasonic G10 TC-P54Z1 oraz monitor OLED XEL-1 firmy Sony (źródło: materiały reklamowe dostępne w Internecie).
Drugim ważnym multimedialnym sposobem prezentacji informacji są systemy odtwarzania dźwięku, odsłuchu, generacji przestrzeni dźwiękowej, wykorzystywane we współczesnym kinie cyfrowym, kinie domowym, studiach nagrań, na koncertach, w terapii dźwiękowej,(Terapia dźwiękowa jest wypróbowaną formą terapii, która działa poprzez słuch bezpośrednio na stan psychiczny, mózg i system nerwowy człowieka. Terapia ta jest instrumentem prowadzącym od stymulacji do harmonii, witalności, energii życia i zdolności koncentrowania się.) itp.
Rozwój systemów rejestracji i odtwarzania dźwięku, zaczynając od monofonii i stereofonii dwukanałowej, poprzez kwadrofonię aż po współczesne systemy wielokanałowe cechuje dążenie do uzyskania realnego efektu przestrzennego obrazu dźwiękowego. Służy temu zwiększanie liczby kanałów pełnopasmowych, choć subiektywnie oceniana jakość dźwięku nie poprawia się proporcjonalnie ze wzrostem liczby kanałów. Także rozmieszczenie głośników o odpowiedniej charakterystyce, uzupełnienia konfiguracji systemu dźwięku wielokanałowego o niskoczęstotliwościowe kanały efektowe oraz kanały dookólne przynosi poprawę doświadczenia obrazu dźwiękowego. Wśród najbardziej popularnych systemów wymienić należy:
- 5.1 (Dolby Digital z koderem Audio Coding AC-3 oraz Digital Theater System DTS z koderem Coherent Acoustic Coding CAC) -- trzy niezależne przednie i dwa tylne kanały pełnopasmowe z głośnikami (zestawami głośnikowymi) rozmieszczonymi na okręgu, którego środek wyznacza referencyjną pozycję słuchacza, uzupełnione kanałem efektowym.
- 6.1 (Dolby EX oraz DTS-ES) -- z dodatkowym, centralnym głośnikiem dookólnym, kodowanym matrycowo z kanałów dookólnych - lewego i prawego;
- 7.1 (Dolby Laboratories) -- z czterema głośnikami dookólnymi: bocznym lewym, bocznym prawym, tylnym lewym i tylnym prawym;
- inne, wprowadzające rozmieszczenie głośników na kilku poziomach (wysokościach), gdzie liczba kanałów sięga liczby 21.