Podręcznik
4. Wybrane rodzaje diod
4.5. Diody silnie domieszkowane
W złączach tak silnie domieszkowanych, że poziom Fermiego wnika w pasmo walencyjne po stronie p i pasmo przewodnictwa po stronie n, obserwuje się przejścia tunelowe elektronów pomiędzy tymi zachodzącymi na siebie pasmami:
Rys. 4.10 Model pasmowy diody tunelowej
Prąd utworzony przez elektrony tunelujące z pasma walencyjnego w obszarze p do pasma przewodnictwa w obszarze n stanowi prąd Zenera (rys. Rtunel). Prąd elektronów tunelujących w przeciwnym kierunku nosi nazwę prądu Esakiego.
W równowadze termodynamicznej prądy te mają niewielką wartość i kompensują się. Polaryzacja złącza w kierunku zaporowym prowadzi gwałtownego wzrostu prądu wstecznego złącza w wyniku przebicia Zenera Ebrzen.
Polaryzacja tego złącza w kierunku przewodzenia powoduje coraz większe zachodzenie zajętych przez elektrony poziomów energetycznych w paśmie przewodnictwa na puste stany energetyczne w paśmie walencyjnym. Oznacza to zanik prądu Zenera i gwałtowny wzrost prądu Esakiego:
Rys. 4.11 Charakterystyka I-U diody tunelowej
Prąd Esakiego osiąga maksymalną wartość, gdy wymienione fragmenty pasm nakładają się w największym przedziale energii. Przy dalszym wzroście napięcia polaryzacji przewodzenia obsadzone stany w paśmie przewodnictwa zachodzą na pasmo zabronione w obszarze p, aż do całkowitego zaniku prądu Esakiego. Równocześnie rośnie prąd rekombinacyjny złącza.
Wypadkowa charakterystyka I-U (rys. Rtunchar) diody tunelowej posiada więc fragment o ujemnej rezystancji dynamicznej. Dioda ta stosowana jest w układach przełączających, np. do formowania impulsów o stromych zboczach (rys. Rdtflip) oraz wzmacniaczach i generatorach mikrofalowych.
Rys. 4.12 Przerzutnik z diodą tunelową
Właściwości diody tunelowej charakteryzują następujące parametry:
- współrzędne wierzchołka (IP,UP) i doliny (IV,UV) charakterystyki prądowo-napięciowej,
- ujemna rezystancja dynamiczna średnia lub minimalna:
(4.11) |
- pozostałe parametry schematu zastępczego (rys. 2.1) z pominięciem pojemności dyfuzyjnej i konduktancji odpowiadającej prądowi rekombinacji,
- graniczna pulsacja odtłumiania, dla której część rzeczywista impedancji diody jest równa zeru:
(4.12) |
- pulsacja rezonansu własnego, dla której część urojona impedancji diody jest równa zeru:
(4.13) |
Dobierając trochę niższe koncentracje domieszek tak, aby poziom Fermiego wypadał blisko krawędzi pasm, można praktycznie wyeliminować prąd Esakiego:
Rys. 4.13 Model pasmowy i charakterystyka I-U diody wstecznej
Tak wykonana dioda, nazywana jest diodą wsteczną lub zwrotną, ponieważ można ją wykorzystać w zakresie przebicia Zenera jako diodę spolaryzowaną w kierunku przewodzenia. Dioda wsteczna charakteryzuje się niewielkim spadkiem napięcia i bardzo stromą charakterystyką I-U dla takiej polaryzacji, dużą szybkością działania (tunelowanie i unoszenie) i małym poziomem szumów. Dzięki tym cechom dioda wsteczna znajduje zastosowanie jako szarokopasmowa dioda detekcyjna lub mieszająca.
W powyższych zastosowaniach jej właściwości charakteryzują głównie parametry:
- pasmo częstotliwości,
- czułość diody detekcyjnej, np. prądowa, napięciowa
(4.14) |
gdzie zwarciowy prąd wyprostowany lub napięcie wyjściowe nieobciążonego detektora są odniesione do mocy sygnału wejściowego,
- straty przemiany dla diod mieszających – stosunek mocy wejściowej sygnału wielkiej częstotliwości do mocy wyjściowej pośredniej częstotliwości przy dopasowaniu na wejściu i wyjściu:
(4.15) |