Rozdział 8. MODELOWANIE OBIEKTÓW NATURALNYCH. MODELOWANIE FRAKTALNE I WOLUMETRYCZNE

8.4. "The Fractal Geometry of Nature"

Fraktale stosuje się w grafice komputerowej przede wszystkim do modelowania kształtu obiektów naturalnych wykazujących samopodobieństwo. Pozwalają kreować nieregularne kształty roślin, (rzeźby) terenu, muszli, śniegu, efektów atmosferycznych, itd., itp. Tytuł tego rozdziału został zaczerpnięty z książki B.Mandelbrota [2]. Łączenie różnych metod modelowania z modelowaniem fraktalnym daje możliwość uzyskania obiektów o kształtach zbliżonych lub bardzo podobnych do obiektów naturalnych. Trudno jest jednak mówić o regułach takiego modelowania czy projektowania obiektów, gdyż ze względu na różnorodność kształtów występujących w naturze zasady modelowania są dobierane indywidualnie do danego przypadku. Przykładem może być modelowanie krajobrazu. Fourier, Fussel i Carpenter zaproponowali zastosowanie iteracyjnego podziału do generowania fraktalnej góry. Jeśli podstawę góry będziemy dzielić systematycznie na pół, to po odpowiedniej liczbie iteracji uzyskamy punkty o zadanej dokładności. Wysokość dla każdego punktu podziału określa się na podstawie wysokości punktów poprzedniego kroku iteracji oraz pewnej funkcji zaburzenia, można też użyć parametrów terenu (mapy). W zależności od przyjętej funkcji zaburzenia można w ten sposób otrzymać odpowiedni charakter zmian wysokości (łagodne pagórki lub ostre szczyty).


Rys.8.9. „Wyspa Mandelbrota” przykład zastosowania technik fraktalnych do modelowania
obiektów o wyglądzie zbliżonym do naturalnych.
Rysunek opracowany przez Prokofiev i udostępniony w Wikimedii na licencji Creative Commons.


Można zaproponować prosty schemat  generacji rzeźby terenu (rys.8.10):

  1. Zdefiniować siatkę.
  2. W każdym węźle określić wysokość  używając parametrów terenu (mapy)  oraz/lub wartości losowych.
  3. Wygenerować nowe węzły – pośrednie  (zagęścić siatkę) oraz określić ich  wysokość (też mapa i/lub losowo).
  4. Sterując zakresem używanych wartości losowych określić kształt terenu (mniej  lub bardziej płaski/pofałdowany).

Rys.8.10. Kolejne etapy modelowania rzeźby terenu.
Z WIkimedii jako Public Domain.



Rys.8.11. Góry fraktalne. Rysunek wygenerowany programem Terragen
i udostępniony w Wikimedii na licencji Creative Commons.


Klasyczne modelowanie roślin z wykorzystaniem L-Systemu daje możliwość zachowania w pełni samopodobieństwa modelowanego obiektu. Jest to związane z powtarzalnością iteracji i pełną symetrią generowanych kształtów. Jest to oczywiście podstawową zaletą tego mechanizmu. Jednak w sytuacji obiektów naturalnych takie zachowanie nie zawsze jest pożądane. Bogactwo kształtów obiektów naturalnych zawsze wykracza poza przyjęty i dowolnie zaawansowany schemat, poza pełną symetrię i poza całkowitą powtarzalność iteracji. Kształty roślin zachowują samopodobieństwo, jednak w rzeczywistości zależą od bardzo wielu czynników (także losowych) i nigdy nie są w stu procentach powtarzalne. W pełni symetryczne rośliny wyglądają po prostu zupełnie nienaturalnie (rys.8.12.a). Mechanizm iteracyjnego modelowania kształtu obiektów naturalnych wymaga „naturalnego” zaburzenia symetrii. Dobrym rozwiązaniem jest dodanie elementu losowego w trakcie generowania obiektu w ramach L-Systemu (rys.8.12.b).



Rys.8.12. a) Nienaturalna symetria tradycyjnej generacji,
b) to samo drzewo po dodaniu wyboru losowego parametrów.
Rysunki M.Paterczyk © rysunki publikowane za zgodą Autora.


Bardzo dobre efekty uzyskuje się poprzez łączenie różnych technik. Na rysunek 8.13 pokazano widok drzewa (dębu) uzyskany metodą śledzenia promieni. Do modelowania kształtu konarów i gałęzi wykorzystano klasyczne techniki fraktalne z losowym zaburzeniem. Jednak aby zapewnić odpowiednią jakość szczegółów wykorzystano elementy rzeczywistych tekstur. W przypadku konarów (i gałęzi) – tekstura kory na podstawie zdjęcia. W przypadku liści tekstura zbudowana na podstawie zdjęcia gałązki z uwzględnieniem przezroczystości.

Rys.8.13. Obrazy liści i kory zastosowane do modelowania dębu.
Rysunki M.Paterczyk © rysunki publikowane za zgodą Autora.